Donderdag 28 november 2019
Het terugbrengen van het water in het centrum van Almelo is voor het Stadsmuseum aanleiding de wand in de ontvangsthal te vullen met taferelen van de oude haven. Voor meer info: www.stadsmuseumalmelo.nl.Inspiratie
Geboren en getogen Almelose schilders die ‘hun’ haven uitbeeldden, zoals Van der Aa, Spannenburg en Leeuwen. Maar ook kunstenaars uit het westen vonden hier inspiratie; zo is er een krachtige impressie te zien van de Hagenees Van Hoytema, en een olieverf van Amsterdammer Kranenburg in de voor hem typerende vlotte stijl. De bekende havenschilder Evert Moll is vertegenwoordigd met drie schilderijen. Een bescheiden maar fijne tentoonstelling van een verloren gegaan – maar lange tijd bepalend en inspirerend – beeld van Almelo.
De praktische haven
Reeds in de vijftiende eeuw had Almelo al een goed bevaarbare verbinding met de Regge, waardoor de stad in het handelsverkeer van dit gebied een grote rol speelde. Almelo diende als overslaghaven van Twente in het goederenvervoer met Zwolle. In 1849 werd de Overijsselsche Kanalisatie Maatschappij opgericht en zes jaar later vond de feestelijke opening plaats van de Almelose havenkom en het Overijssels kanaal.
Gunstige verbinding
Begin negentiende eeuw was Zwolle een havenstad van betekenis, en Almelo – mede door de aanwezigheid van de rechtbank – de belangrijkste stad van Twente. Het kanalisatieproject was van grote invloed: hierdoor kreeg Almelo een gunstige waterverbinding met de rest van het land. De invloed op de industrie maakte dat Almelo een voorsprong had op de andere Twentse textielsteden.
De haven lag altijd vol met turf- kolen- en graanschepen. Ook waren er beurtvaart-diensten naar Zwolle en Amsterdam. Een eeuw na de opening bleek de haven overbodig geworden en werd met de eerste demping begonnen…
De esthetische haven
De oude haven is altijd een geliefd motief voor schilders en fotografen geweest. Aangemeerde boten die al dan niet worden geladen en gelost, de bedrijvigheid van mensen en natuurlijk de rokende schoorstenen van de textielfabrieken. Een vaak afgebeeld object is het kantongerecht. Dit was aanvankelijk gebouwd om als graanbeurs te dienen, maar dat bleek wat te hoog gegrepen voor Almelo. Het Rijk kocht het grote pand en vanaf 1899 zetelde er een kleine zestig jaar het kantongerecht.
Het meest recente werk brengt fotografie en schilderkunst samen: naar voorbeeld van een oude zwart-wit foto voltooide Peter Leeuwen in 2006 een minutieus gepenseeld paneel van de oude havenkom compleet met goederenoverslag, rokende schoorstenen en hondenkarren. Dit alles gehuld in een stemmig (ochtend?)licht.
Van 1 december 2019 tot en met 2 februari 2020 is het allemaal bewonderen in:
Stadsmuseum Almelo, Prinsenstraat 13
